Dlaczego należy chronić nietoperze?
- Bo wszelkie gatunki mają prawo do życia na naszej planecie
- Bo są niezwykle ważnym elementem utrzymującym równowagę w przyrodzie
- Bo pozytywnie wpływają na życie i gospodarkę człowieka (zjadają uciążliwe komary oraz latające nocą szkodniki upraw, zapylają ważne dla człowieka rośliny użytkowe – np. bez nich nie byłoby bananów, roznosząc nasiona drzew i krzewów przyczyniają się do odradzania wyciętych lasów tropikalnych)
A że są śliczne, nieszkodliwe i mają wiele niesamowitych umiejętności – tym łatwiej nam je pokochać i zrozumieć potrzebę ich ochrony!
Najważniejsze akty prawa ochrony przyrody, obejmujące nietoperze
Przepisy polskie:
- ustawa o ochronie przyrody
- rozporządzenie w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (wszystkie nietoperze są w Polsce objęte ścisłą ochroną gatunkową)
- ustawa o ochronie zwierząt
Przepisy Unii Europejskiej:
- Dyrektywa Siedliskowa
Umowy Międzynarodowe:
- Konwencja o różnorodności biologicznej z Rio de Janerio
- Konwencja o ochronie wędrownych gatunków dzikich zwierząt - tzw. Konwencja Bońska
- Porozumienie o ochronie populacji europejskich nietoperzy (w ramach Konwencji Bońskiej)
Główne rodzaje ochrony
Ochrona bierna
- pozostawianie starych drzew – dziuplastych, spękanych lub martwych, z odstającą korą
- pozostawianie niezmienionych miejsc przebywania nietoperzy
- unikanie stosowania środków chemicznych, mogących truć nietoperze
- zabezpieczanie zimowisk przed niekontrolowaną penetracją, powodującą budzenie nietoperzy podczas zimowania (latem takie miejsca mogą być udostępniane do zwiedzania)
- zabezpieczanie kolonii rozrodczych (w tym budowanie platform pod koloniami, ułatwiających sprzątanie guana, unikanie oświetlania wylotów ze schronień)
- zachowywanie liniowych elementów krajobrazu, np. żywopłotów, alei itp.
Fot. Andrzej Kepel |
Ochrona czynna
- przebudowa krajobrazu – głównie poprzez uzupełnianie linii krajobrazowych
- tworzenie letnich schronień zastępczych - np. skrzynek do wieszania na drzewach lub budynkach)
- budowanie sztucznych zimowisk lub adaptacja do tego celu istniejących podziemi
Fot. Wojciech Stephan | Fot.Wojciech Stephan |
Badania służące ochronie
- aby wiedzieć gdzie chronić i czy ochrona przynosi pożądany skutek, prowadzi się tak zwane badania monitoringowe
- wybór lokalizacji inwestycji mogących zaszkodzić nietoperzom (np. elektrowni wiatrowych, dróg szybkiego ruchu) powinny poprzedzać badania, wskazujące, gdzie zagrożenie dla nietoperzy jest najmniejsze i jak jeszcze bardziej można go zredukować
Edukacja
- kształtowanie pozytywnego stosunku ludzi do nietoperzy, to niezwykle ważna aktywność, wspomagająca inne działania i zapobiegająca celowemu szkodzeniu przez ludzi
- nic tak nie przysparza nietoperzom sprzymierzeńców, jak zaciekawienie wyjątkowymi zdolnościami tych zwierząt oraz świadomość, jak bardzo potrafią uprzyjemniać nam życie (np. jeden nietoperz w ciągu nocy może zjeść nawet 3000 komarów!)
Fot. Andrzej Kepel |
Przykładem wielkiej, międzynarodowej akcji edukacyjnej, dotyczącej nietoperzy, jest trwający w latach 2011-2012 ogólnoświatowy Rok Nietoperza