Czynna ochrona pszczół samotnic na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego

Lokalizacja inicjatywy - gminy: Inowłódz, Przedbórz, Moszczenica

Do pszczół samotnic zaliczana jest duża grupa owadów z nadrodziny pszczół (Apoidea) obejmująca gatunki z kilku odrębnych rodzin. Podstawową cechą odróżniającą wymienioną grupę owadów od pszczoły miodnej (Apis mellifera) jest brak wyraźnych zachowań społecznych. Obserwuje się niezależne zakładanie poszczególnych gniazd oraz różne preferencje odnośnie podłoża lęgowego, związane z przynależnością do danego gatunku.

Zarówno na terenie całego kraju, jak i na obszarze Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego obserwuje się systematyczny spadek liczebności omawianej grupy owadów. Do głównych przyczyn tego zjawiska zdiagnozowanych na terenie Przedborskiego, Sulejowskiego oraz Spalskiego Parku Krajobrazowego zaliczyć należy: intensyfikację rolnictwa (stosowanie nawozów sztucznych oraz pestycydów, zaorywanie łąk, nieużytków i miedz, likwidację zadrzewień śródpolnych), porzucanie nierentownych gospodarstw (skutkuje to spontaniczną sukcesją wtórną powodującą niekorzystną zmianę warunków siedliskowych - przede wszystkim wzrost zacienienia, ustępowanie roślin miodo- i pyłkodajnych), urbanizację terenów wiejskich oraz niekorzystne trendy w ogrodnictwie przydomowym (budowa oraz modernizacja siedzib ludzkich, likwidacja starych obiektów zbudowanych z materiałów preferowanych przez poszczególne gatunki pszczół samotnic, ocieplanie budynków ceglanych, zakładanie rabat i ogrodów przydomowych zdominowanych przez gatunki roślin iglastych). Nie bez znaczenia pozostaje również brak wiedzy ze strony mieszkańców Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego na temat znaczącej roli pszczół samotnic w zapylaniu roślin użytkowych i ozdobnych. Istnieje zatem pilna potrzeba podniesienia świadomości lokalnych społeczności na temat sposobów ochrony i znaczenia grupy omawianych błonkoskrzydłych zarówno dla człowieka, jak i całego ekosystemu.

Głównym celem niniejszego projektu jest przeciwdziałanie dalszym niekorzystnym zmianom ilościowym populacji pszczół samotnic na terenie Przedborskiego, Sulejowskiego oraz Spalskiego Parku Krajobrazowego i utrzymanie ich we właściwym stanie ochrony. Miałoby się to odbywać poprzez zapewnienie im dogodnych miejsc rozrodu i zimowania oraz zwiększenie bazy pokarmowej nie tylko w wybranych trzech miejscach (co także ma istotne znaczenie), ale poprzez stworzony przykład – także w innych prywatnych ogrodach, głównie w granicach ww. parków krajobrazowych. W rezultacie stworzone zostaną znacznie lepsze warunki bytowania dla omawianej grupy błonkoskrzydłych, co w niedalekiej przyszłości może zaowocować zwiększeniem liczebności populacji owadów z grupy pszczół samotnic na terenie Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego.

W ramach inicjatywy planowane jest w kolejności:

• tworzenie sztucznych miejsc gniazdowych przy placówkach ww. parków krajobrazowych,

• urządzenie rabat pokazowych przy placówkach ww. parków krajobrazowych oraz ewentualne uzupełnianie istniejących nasadzeń o gatunki stanowiące bazę pokarmową dla omawianej grupy owadów,

• wykonanie tablic edukacyjnych.

Posadowienie ścianek i witryn entomologicznych, założenie rabat kwiatowych planowane jest przy istniejących placówkach Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Łódzkiego, w miejscach przeznaczonych do celów edukacyjnych: w Spale (gm. Inowłódz, pow. tomaszowski), Przedborzu (gm. Przedbórz, pow. radomszczański) oraz Moszczenicy (gm. Moszczenica, pow. piotrkowski). Projekt skierowany jest zatem do bardzo szerokiej grupy odbiorców – zarówno lokalnych mieszkańców, głównie młodzieży szkolnej, jak i osób spoza regionu – turystów.