Polskie Towarzystwo Ochrony Przyrody „Salamandra”
 


Dolina przyjaźni

W dniach 9-10 września 1995 roku miałem okazję uczestniczyć w uroczystościach otwarcia zlokalizowanego wzdłuż granicy niemiecko-polskiej Parku Narodowego „Dolina Dolnej Odry” (Nationalpark Unteres Odertal). W sobotę, 9 września wraz z innymi zaproszonymi gośćmi z Niemiec, Polski i Węgier wziąłem udział w rejsie statkiem m/s „Ückermark” po Odrze. Pomimo niesprzyjającej aury atmosfera na pokładzie była bardzo radosna i serdeczna, z głośników sączyły się cicho wesołe melodie, a organizatorzy serwowali smaczne potrawy. Przez okno widać było przelatujące w oddali kormorany, czaple, żurawie, łabędzie, dzikie gęsi. Wieczorem, w hali miejskiej w Schwedt, wysłuchaliśmy ilustrowanego przezroczami wykładu o walorach przyrodniczych i turystycznych chronionego obszaru.

Tereny podmokłe w Parku Narodowym „Dolina Dolnej Odry”

Tereny podmokłe w Parku Narodowym „Dolina Dolnej Odry”
Fot. Andrzej Kepel

Oficjalna część otwarcia parku odbyła się w hali miejskiej w Gartz. Premier Brandenburgii Manfred Stolpe w uroczystym przemówieniu podkreślił ogromne znaczenie nowo utworzonego parku dla rozwoju współpracy w dziedzinie ochrony środowiska pomiędzy Niemcami i Polską. W podobnym tonie wypowiadali się przedstawiciele strony polskiej - Wiceminister Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa RP Andrzej Szujecki oraz dyrektor Parku Krajobrazowego „Dolina Dolnej Odry” dr Blandyna Migdalska.

Po przemówieniach odbył się bankiet wydany przez władze Brandenburgii na cześć zaproszonych gości. W jego trakcie odbyłem kilka ciekawych rozmów. Pan wiceminister Andrzej Szujecki bardzo pochlebnie wyraził się o formie i treściach zawartych w naszym biuletynie. Pochwał pod adresem „Salamandry” nie szczędził również Wojewódzki Konserwator Przyrody z Poznania - dr Ferdynand Szafrański. Chęć współpracy z „Salamandrą” wyraził reprezentant Rady Programowej największej w Niemczech organizacji ochroniarskiej o nazwie Liga Ochrony Środowiska i Przyrody (Bund für Umwelt und Naturschutz) - prof. dr Gerhard Kneitz. Pomoc w realizacji przez Towarzystwo wspólnych projektów polsko-niemieckich zaoferowała przedstawicielka Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej z Warszawy.

Utworzenie nowego parku narodowego było ukoronowaniem wieloletnich wspólnych badań profesorów Michaela Succowa i Mieczysława Jasnowskiego. W grudniu 1992 roku powstała niemiecko-polska Rada Programowa do spraw obszaru transgranicznego w Dolinie Dolnej Odry, natomiast 1 kwietnia 1993 roku ukazało się rozporządzenie Wojewody Szczecińskiego w sprawie utworzenia Parku Krajobrazowego „Dolina Dolnej Odry”. 22 czerwca 1995 roku Parlament Brandenburgii uchwalił ustawę, która powołała do życia „Nationalpark Unteres Odertal”.

Ten nowy obszar chroniony ciągnie się wzdłuż Odry na odcinku o długości ponad 60 km między miejscowościami Hohensaaten i Staffelde. Obejmuje swym zasięgiem obszar około 9500 ha, z czego lasy zajmują 1800 ha, natomiast pozostałe tereny to otwarte wody, podtapiane torfowiska niskie oraz ciepłolubne murawy na zboczach doliny. Obszar o powierzchni 1100 ha został wydzielony jako rezerwat ścisły i w ciągu najbliższych 15 lat przewiduje się jego powiększenie do 50% całej powierzchni parku.

Dolina Dolnej Odry posiada w Niemczech szczególną wartość przyrodniczą i krajobrazową. Co roku, z końcem listopada, Odra zalewa w swym dolnym biegu tysiące hektarów łąk i bagien. Tak wielkie obszary wylewowe nie występują w żadnym innym miejscu Europy Środkowej. Zatopione tereny stanowią naturalny filtr dla zanieczyszczeń niesionych przez rzekę. Występuje tutaj ponad 500 gatunków roślin a ze zwierząt na uwagę zasługują przede wszystkim ptaki, których naliczono tutaj 226 gatunków. Wśród nich są: bocian czarny i biały, kormoran, żuraw, derkacz, zimorodek, dudek, kulik, trzcinniczek. Dolina jest jedną z ważniejszych tras przelotowych i miejscem wypoczynku dla ptaków wędrownych. Wiosną i jesienią przebywa tu około 150 000 dzikich gęsi, kaczek i łabędzi oraz ponad 3000 żurawi. Doliczono się także 19 gatunków płazów i gadów, 56 gatunków mięczaków i 42 gatunków ryb. Obok śliza, suma czy miętusa szczególnie cenna jest niewielka populacja łososia, która co roku wpływa do Odry na tarło z południowej części Morza Bałtyckiego.

Poza torfowiskami niskimi porośniętymi łanami turzyc, które pokrywają płaskie, często zalewane dno doliny - na terenie Parku występują również bardzo cenne murawy kserotermiczne. Są to relikty roślinności stepowej, która porastała ten obszar kilka tysięcy lat temu, gdy klimat był cieplejszy i bardziej suchy. Dzisiaj roślinność taka utrzymać się może jedynie na stromych, nachylonych ku południowi i przez to wystawionych na słońce zboczach doliny. Murawy kserotermiczne mają na terenie parku swe najdalej na północny-zachód wysunięte stanowiska w tej części Europy.

Najbardziej interesujące zespoły leśne Parku to łęgi olszowo-jesionowe oraz olsy (bagienne lasy olszowe) porastające podtapiane torfowiska w dolinie rzeki. Na żyznych glebach mineralnych rosną także interesujące płaty grądów (lasów dębowo-grabowych).

Na terenie Parku znajduje się 12 tras turystycznych z których najkrótsza ma długość 5 km, najdłuższa zaś - 17,5 km. W parku usytuowano 6 wypożyczalni rowerów, 4 - sprzętu wodnego i 6 ośrodków jeździeckich oraz doskonałe zaplecze gastronomiczne i noclegowe.

Po stronie polskiej do parku przylegają 2 tereny chronione - Cedyński Park Krajobrazowy i Park Krajobrazowy „Dolina Dolnej Odry”.

To co zobaczyłem podczas mojego pobytu w Niemczech, pozwoliło mi wyrazić nadzieję, że pomiędzy Parkami po obu stronach Odry będzie rozwijać się harmonijna, trwała i owocna współpraca, którą zapoczątkuje utworzenie niemiecko-polskiego Centrum Współpracy i Kształcenia Ekologicznego w Criewen

Piotr Kupczyk


Miłośnicy nietoperzy łączcie się!!!

Studenckie Koło Chiropterologiczne w Gdańsku istnieje od 1992 roku. Początkowo prowadziliśmy działalność jako samodzielna jednostka w ramach Koła Naukowego Biologów Uniwersytetu Gdańskiego, w jego Sekcji Teriologicznej. Od dnia 21.03.1995 roku, kontynuujemy naszą pracę jako jednostka organizacyjna Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”.

Czym się zajmujemy?

  • Poznajemy skład gatunkowy nietoperzy Wybrzeża Wschodniego,
  • wyszukujemy nieznane dotąd, zimowe i letnie schronienia tych zwierząt,
  • kontrolujemy i chronimy znane nam zimowiska i kolonie letnie,
  • tworzymy dla nietoperzy nowe letnie schronienia,
  • propagujemy ideę ochrony nietoperzy,
  • uczestniczymy w ogólnopolskich „Dekadach Spisu Nietoperzy”,
  • corocznie organizujemy letnie obozy chiropterologiczne na terenie Trójmiejskiego i Kaszubskiego Parku Krajobrazowego,
  • regularnie prowadzimy kursy chiropterologiczne dla wszystkich zainteresowanych tymi zwierzętami.

Wyniki naszych prac zamieszczamy w różnych wydawnictwach przyrodniczych oraz przedstawiamy je podczas konferencji chiropterologicznych.
Jesteśmy jak dotąd jedyną organizacją tego typu, działającą na terenie Wybrzeża Wschodniego.

Serdecznie pozdrawiamy i zapraszamy do współpracy z naszym Kołem.

Katarzyna Rutkowska - Przewodnicząca Zarządu
Grzegorz Rymarzak - Wiceprzewodniczący Zarządu
Agnieszka Przesmycka - Sekretarz Zarządu


Konferencje naukowe

Poster prezentowany przez nas na konferencji (VIII OKCh) w Toruniu

Poster prezentowany przez nas na konferencji (VIII OKCh) w Toruniu
Fot. Andrzej Kepel

  • „Rola fotografii i filmu w edukacji przyrodniczej” (Łódź - 94). Zaprezentowaliśmy tam wystawę zdjęć przyrodniczych wykonanych podczas prac PTOP „Salamandra”;
  • „Badania naukowe a ochrona przyrody” (Łagów - 94);
  • „Ścieżki przyrodnicze jako forma popularyzacji wiedzy o szacie roślinnej” (Poznań, Kórnik - 94). Zaprezentowaliśmy tu poster oraz referat;
  • VIII Ogólnopolska Konferencja Chiropterologiczna (Toruń - 94). Ośmiu członków „Salamandry” przedstawiło 5 referatów i poster;
  • „Ochrona przyrody poza rezerwatami” (Łagów - 95).

Redakcja


FOTO-EKO 1994

Zorganizowany przez nas już po raz trzeci Ogólnopolski Konkurs Fotografii Przyrodniczej i Ekologicznej FOTO-EKO jak zwykle cieszył się dużym zainteresowaniem osób fotografujących przyrodę i skutki jej degradacji. Napłynęło ponad 900 prac od ok. 150 uczestników. Wystawę pokonkursową można było oglądać w Poznaniu, w Collegium Maius Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, Collegium Maximum Akademii Rolniczej oraz na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich podczas Wielkopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych. Miała ona również swoje dwie ekspozycje w Nowej Soli a przez cały lipiec i sierpień 1995 r. będzie ją można oglądać w Muzeum Wielkopolskiego Parku Narodowego w Puszczykowie.


„Lot Ikara”

„Lot Ikara” - I miejsce w kategorii kolorowych zdjęć o tematyce ekologicznej
Fot. Marcin Łysak


„W błotnistym zakątku”

Z cyklu „W błotnistym zakątku” - wyróżnienie
Fot. Tomasz Ogrodowczyk


I miejsce w kategorii zdjęć o tematyce przyrodniczej
Fot. Piotr Skórnicki



Czajka (Vanellus vanellus)

Czajka (Vanellus vanellus)

Rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo)

Rybitwa zwyczajna (Sterna hirundo)

   
Młode mewy śmieszki (Larus ridibundus)

Młode mewy śmieszki (Larus ridibundus)

Mewa śmieszka (Larus ridibundus)

Mewa śmieszka (Larus ridibundus)

Zdjęcia z zestawu „Ptaki wysp środkowej Wisły”
Fot. Robert Dejtrowski

Redakcja


„Salamandra” na Targach

Nasze stoisko na POLEKO

Nasze stoisko na POLEKO
Fot. Andrzej Kepel

W listopadzie wzięliśmy udział w Międzynarodowych Targach Ekologicznych POLEKO 1994, podczas których zaprezentowaliśmy nasze Towarzystwo i nawiązaliśmy sporo nowych kontaktów. Swoje stoiska mieliśmy także (wspólnie ze Studenckim Klubem Ekologicznym przy PTOP „Salamandra”) podczas Wielkopolskiego Forum Inicjatyw Pozarządowych, które odbyło się w kwietniu tego roku.

Redakcja

Wybór numeru

Aktualny numer: 1/2024

Aktualny numer