W maju 2016 roku został zrealizowany projekt Stowarzyszenia Inicjatyw Rozwoju Rynarzewa dotyczący ochrony czynnej cennych gatunków roślin muraw kserotermicznych w dolinie Noteci. Zadanie zostało zgłoszone do VI edycji konkursu grantowego “Fundusz dla Przyrody”. Fundacja Przyrodnicza “pro Natura” oraz Grupa ENERGA zaprosiły do udziału w konkursie różne stowarzyszenia działające w Polsce. Spośród 17 wniosków, w wyniku oceny przeprowadzonej przez Kapitułę Funduszu dla Przyrody wytypowano do finansowania 8 projektów, w tym zgłoszony przez SIRR.

Zadanie polegało na wykoszeniu i odkrzaczeniu stanowisk rzadkich i chronionych gatunków roślin ciepłolubnych występujących w obszarze Natura 2000 Równina Szubińsko-Łabiszyńska PLH040029 (stanowiska Thesium ebracteatum i Gladiolus paluster w Małych Rudach i Nowym Dąbiu) i Łąki Trzęślicowe w Foluszu PLH040027 (stanowiska Gladiolus paluster i Stipa joannis var. cujaviana). Zabiegi te, zgodnie ze wskazaniami w Planach Zadań Ochronnych mają przyczynić się do poprawy stanu siedlisk populacji tych rzadkich gatunków lub przynajmniej zapobiec pogarszaniu się obecnego stanu. Zahamowanie procesu sukcesji (zarastania) poprzez działania z zakresu czynnej ochrony są jedynym sposobem na ochronę roślinności murawowej. Nadzór przyrodniczy nad pracami był prowadzony pod kierunkiem dr inż. Ewy Krasickiej-Korczyńskiej (UTP w Bydgoszczy) i mgr Ewy Wachowiak (UKW w Bydgoszczy).

Głównymi celami projektu były:

1) Ochrona gatunków: mieczyka błotnego Gladiolus paluster, ostnicy Jana Stipa joannis var. cujaviana, leńca bezpodkwiatkowego Thesium ebracteatum i ożoty zwyczajnej Linosyris vulgaris – prawnie chronionych, w tym z 2 zał. Dyrektywy Siedliskowej, z Czerwonej Księgi Roślin, zagrożone w Wielkopolsce i w regionie kujawsko-pomorskim.

2) Próba zahamowania sukcesji na murawach kserotermicznych oraz ekspansji trzcinnika piaskowego i podrostu topoli osiki.

3) Zwiększenie szansy na poprawę stanu populacji, głównie leńca bezpodkwiatkowego.

4) Poprawa warunków siedliskowych innych gatunków termofilnych.

Osiągnięte efekty:

1) Zachowanie populacji cennych, chronionych gatunków termofilnych jak: leniec bezpodkwiatkowy, ostnica Jana, ożota zwyczajna, sasanka łąkowa i mieczyk błotny.

2) Ochrona stanowisk innych rzadziej występujących tam gatunków termofilnych (np. zaraza Bartlinga, przetacznik pagórkowy, rozchodnik wielki, marzanka barwierska, gorysz siny, miodunka wąskolistna, przetacznik prosty, pierwiosnek lekarski i inne).

3) Poprawa warunków siedliskowych muraw kserotermicznych.

4) Zabiegi ochroniarskie kontynuujące projekt reintrodukcji Gladiolus paluster. Mieczyk błotny został wprowadzony na ww. stanowiska w ramach projektu realizowanego przez PTOP Salamandra - „Reintrodukcja mieczyka błotnego w Wielkopolsce” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko oraz ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

5) Odbudowa populacji leńca bezpodkwiatkowego.

6) Ochrona siedlisk gatunków owadów, głównie żądłówek.

Ewa Wachowiak