Zespół biologów – specjalistów od nietoperzy, obsługujących całodobową nietoperzową linię pomocową PTOP „Salamandra”, szykuje się na pracowity okres. Na razie telefon dzwoni średnio 2–3 razy na dobę, jednak wkrótce rozgrzeje się do czerwoności. Wiosenna migracja nietoperzy ruszy pełną parą, a to oznacza m.in. wiele niespodziewanych wizyt latających gości w mieszkaniach. Jest to całkowicie niegroźne, ale warto wiedzieć, jak się w takiej sytuacji zachować.

Niektóre nietoperze są aktywne już od miesiąca. Polują na wczesnowiosenne owady i przemieszczają się z zimowisk do miejsc letniego bytowania. W schronieniach kolonii rozrodczych pojawiają się już pierwsze osobniki. Jednak za kilka dni temperatura zarówno w dzień, jak i po zmroku na większości obszaru naszego kraju będzie przekraczała 10°C. To oznacza, że nawet gatunki najbardziej ciepłolubne zaczną się powszechnie budzić i definitywnie opuszczać zimowiska. Podczas przelotów, których długość może znacznie przekraczać 2000 km (np. z Hiszpanii do krajów bałtyckich), każdej nocy przed świtem muszą sobie znaleźć kryjówkę na dzień. Czasami wybór nie jest najtrafniejszy. Spragnieni wiosny ludzie zaczynają pozostawiać na noc uchylone okna, co bywa przez latające ssaki traktowane jako zaproszenie. Przez kolejne 2–3 tygodnie każdej nocy do setek mieszkań w Polsce wlecą pojedyncze nietoperze. Większość pozostanie niezauważona – schowają się w fałdach zasłon czy za szafą i kolejnej nocy, gdy tylko gospodarze wyłączą światło i pójdą spać, przez to samo uchylone okno polecą w dalszą podróż. Jednak w wypadku wykrycia nieproszonego gościa, reakcje ludzi bywają bardzo różne…

Coraz więcej Polaków wie co robić w takich sytuacjach, albo szybko znajduje odpowiednie wskazówki w Internecie. W wielu wypadkach pomaga (lepiej lub gorzej) straż gminna. Jednak wciąż zdarzają się przypadki działań zupełnie nieracjonalnych, jak spędzanie nocy w zamkniętej łazience z ręcznikiem na głowie i szukanie pomocy rano, po upewnieniu się, że nietoperz już po mieszkaniu nie lata.

Warto wiedzieć:

• nietoperze nie wplątują się we włosy (opowieści krasnoludków, że robią to babom jagom, są niewiarygodne);
• żaden nietoperz w Europie nie będzie próbował nas ugryźć (o ile nie chwycimy go gołą dłonią i nie będziemy trzymać, mimo że się wyrywa);
• ryzyko zarażenia się w Polsce od nietoperza europejską wścieklizną nietoperzową lub jakąkolwiek inną chorobą jest znikomo małe (porównywalne z szansą, że spadnie na nas meteoryt – ta sama skala potwierdzonych przypadków), a można je ograniczyć do całkowitego zera nie chwytając nietoperzy w gołe ręce.

Co zrobić, gdy nietoperz wleci wiosną do mieszkania?

1. 1. 1. Jeśli jest noc i zwierzę fruwa – należy zamknąć drzwi do innych pomieszczeń, wyłączyć światło, szeroko otworzyć okno i poczekać, aż wyleci (uwaga – wszystkie te kroki są potrzebne; np. przy włączonym świetle szansa, że samo opuści lokal, jest znacząco mniejsza).

2. Jeśli gdzieś leży lub wisi, chwytamy go do kartonika i wypuszczamy po zmroku. Dokładne opisy sposobów bezpiecznego chwytania i uwalniania, wraz z filmikiem instruktażowym, są podane TUTAJ.

W przypadkach nietypowych (np. nietoperz miał styczność z kotem albo jest ranny, osłabiony lub z innych przyczyn nie można go uwolnić) należy się skonsultować ze specjalistą. Można to zrobić między innymi pod numerem nietoperzowej linii pomocowej Polskiego Towarzystwa Ochrony Przyrody „Salamandra”: 604 83 65 83, pod którym przez całą dobę 365 dni w roku dyżurują eksperci.

Andrzej Kepel

Pomóż nam pomagać ludziom i nietoperzom w unikaniu konfliktów między nimi. Przekaż na ten cel 1,5% podatku (KRS 0000117212, więcej informacji TUTAJ), wpłać darowiznę (nr konta TUTAJ), zostań wolontariuszem i uzupełnij sieć osób pomagających nietoperzom w całej Polsce (formularz wraz z opisem zasad TUTAJ).

Działania interwencyjne dotyczące nietoperzy w budynkach oraz poradnictwo telefoniczne do końca kwietnia 2024 r. prowadzimy w ramach projektu „GACEK – kompleksowy program podnoszenia świadomości społecznej na temat ekosystemów stanowiących siedliska nietoperzy”, dofinansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego na lata 2014–2021 oraz z Budżetu Państwa.